Özgürce Öğrenin!
Ivan Illıch'in Okulsuz Toplum adlı kitabını halen yazmakta olduğum kitabıma ilham olması niyetiyle sınav haftama rağmen tekrar elime aldım. Ancak Illıch bana bloğuma konu seçmemde ilham kaynağı oldu. Kitap okulsuz bir toplumu anlatırken okulun ne gibi olumsuz etkileri olduğunu savunuyorken ben bu etkilerin minimize edilmiş günlük hayattaki örneklerinden bahsedeceğim.
Okulsuz bir toplum düşüncesi her ne kadar ideolojik olarak konuşulsa da bunun uygulamaya geçmesi hayli zordur ve okul sosyalleşmeye yardımcıdır. Bunun aksine ise okulsuzluk eğitimsizlik demek değildir. Çocuklar okul harici hayatlarında da farklı öğrenmelerle karşılaşabilirler. Önemli olan bu öğrenmelerin fayda sağlıyor olmasıdır. Okul ve sınıf içinde öğrenciler için yapılması gereken aktivitelerin neler olduğu eğitimcilerin uzmanlık alanı olup, bu konuyu daha fazla dallandırmadan ebeveynlerin yapması gerekenlerden bahsedelim.
Okullarda birbirleri ile yarış halinde olan ve başarılı olmak için aynı öğretileri aynı şekillerde yapmak zorunda olan çocukların eğitimden ne kadar soğuduklarını ve eve geldiklerinde ne kadar bezmiş oldukları bilinen bir gerçektir. Ne yazık ki bu çoğu ailede eve gelen çocuğun artık kendini derse ve eğitici herşeye kendisini kapatması anlamına geliyor. Çoğu çocuk hayatı boyunca kullanacağı bilgileri öğrenmek yerine zamanını çoğu eğitici olmayan oyunlarla harcıyor. Bir de madalyonun diğer yüzü: baskıcı aileler... Onlar çocuklarını başarılı olmaları için var güçleriyle zorlar ve ortaya sosyalleşemeyen, hayatlarındaki anlamlı tek şey kağıt kalem olan çocuklar çıkar.İki durumda hastalıklıdır. Birinde sorumluluk almak istemeyen hatta zamanla sorumsuz, diğer durumda ise asosyal gençler yetiştirmiş oluruz.
Halbuki amaçladığımız yeterli teorik bilgiyi hayatlarına entegre etmiş bireyler yetiştirmektir. Bu amaca ulaşmak için tep tipleşmeye neden olan eğitim sisteminden sıkılmış çocukları eğlenceli ve eğitici aktivitelerle harmanlamak gerekir. Çocukları bu aktivitelerle baş başa bırakmak onların amaçtan sapmalarına neden olmakla birlikte yeterli rehberliği alamamalarına da sebep olabilir. Bu nedenle kendilerine rehberlik yapacak bireylerle birlikte çalışmalar yapmak onların daha hızlı eğitim almalarına yardımcı olur.
Örneğin resim dersinde ana ve ara renkleri öğrenen öğrencilerin bunları not etmesi tamamen teorik bilgidir. Teorik bilgi ise çok çabuk unutulur. Bilgilerin daha kalıcı olması için, uygulanması, çocukların farkındalığını arttırmak için ebeveynleri olarak çocuklarınızla birlikte resim yapın, renkleri karıştırın, onların renkleri ana ve ara olarak ayırt etmelerinin keşfini izleyin.
Ya da başka bir örnek... Kelime hazinesi zayıf öğrenciler için kitap okuma egzersizleri yaptırılır. Evet kitap okumanın birçok faydasından biri de budur. Ancak çocuk kelimelerle daha haşır neşir olması için hikaye yazma, günlük tutma, kelime oyunu oynama gibi etkinlikler de yapılabilir.
Mutfakta yemek yaparken "içeriye geç ve ben yemeği hazırlayana kadar televizyon seyret" sözcükleri çoğu evde yankılanır ancak mutfakta suyun kaynamasını seyreden bir çocuğa siz fen dersini sevdirebilirsiniz. Çocuğun bunu gözlemleyerek tecrübe etmesi başıboş bir şekilde televizyon kanalları arasında dolaşmasından yeğdir.
Düzenli ve planlı okul eğitiminin üzerine ilgi duydukları, merak ettikleri, sizlerin rehberliğinde dokunup teneffüs edebildikleri öğretileri çok daha kalıcı bir şekilde hafızalarına yerleştiren çocukların; sizlerin tüm plansız eğitmelerinizi dahi beyinlerine çivi gibi çakabileceklerinden bahsediyorum. Belki Illıch'in birçok düşüncesine katılmama rağmen okul da gereksizdir diyemem ama emin olduğum bir şey var ki o da ebeveynlerin sevgi ve ilgisiyle merak ettiklerini çok daha verimli öğrenebilen çocukların varlığıdır. Bu bilgiler ışığında söyleyebileceğim son söz yetiştirdiğiniz çocukların sizlerin her hareketini kopyaladıklarının bilinci içinde davranışlarımıza daha fazla dikkat etmemiz gerektiğidir.
Okulsuz bir toplum düşüncesi her ne kadar ideolojik olarak konuşulsa da bunun uygulamaya geçmesi hayli zordur ve okul sosyalleşmeye yardımcıdır. Bunun aksine ise okulsuzluk eğitimsizlik demek değildir. Çocuklar okul harici hayatlarında da farklı öğrenmelerle karşılaşabilirler. Önemli olan bu öğrenmelerin fayda sağlıyor olmasıdır. Okul ve sınıf içinde öğrenciler için yapılması gereken aktivitelerin neler olduğu eğitimcilerin uzmanlık alanı olup, bu konuyu daha fazla dallandırmadan ebeveynlerin yapması gerekenlerden bahsedelim.
Okullarda birbirleri ile yarış halinde olan ve başarılı olmak için aynı öğretileri aynı şekillerde yapmak zorunda olan çocukların eğitimden ne kadar soğuduklarını ve eve geldiklerinde ne kadar bezmiş oldukları bilinen bir gerçektir. Ne yazık ki bu çoğu ailede eve gelen çocuğun artık kendini derse ve eğitici herşeye kendisini kapatması anlamına geliyor. Çoğu çocuk hayatı boyunca kullanacağı bilgileri öğrenmek yerine zamanını çoğu eğitici olmayan oyunlarla harcıyor. Bir de madalyonun diğer yüzü: baskıcı aileler... Onlar çocuklarını başarılı olmaları için var güçleriyle zorlar ve ortaya sosyalleşemeyen, hayatlarındaki anlamlı tek şey kağıt kalem olan çocuklar çıkar.İki durumda hastalıklıdır. Birinde sorumluluk almak istemeyen hatta zamanla sorumsuz, diğer durumda ise asosyal gençler yetiştirmiş oluruz.
Halbuki amaçladığımız yeterli teorik bilgiyi hayatlarına entegre etmiş bireyler yetiştirmektir. Bu amaca ulaşmak için tep tipleşmeye neden olan eğitim sisteminden sıkılmış çocukları eğlenceli ve eğitici aktivitelerle harmanlamak gerekir. Çocukları bu aktivitelerle baş başa bırakmak onların amaçtan sapmalarına neden olmakla birlikte yeterli rehberliği alamamalarına da sebep olabilir. Bu nedenle kendilerine rehberlik yapacak bireylerle birlikte çalışmalar yapmak onların daha hızlı eğitim almalarına yardımcı olur.
Örneğin resim dersinde ana ve ara renkleri öğrenen öğrencilerin bunları not etmesi tamamen teorik bilgidir. Teorik bilgi ise çok çabuk unutulur. Bilgilerin daha kalıcı olması için, uygulanması, çocukların farkındalığını arttırmak için ebeveynleri olarak çocuklarınızla birlikte resim yapın, renkleri karıştırın, onların renkleri ana ve ara olarak ayırt etmelerinin keşfini izleyin.
Ya da başka bir örnek... Kelime hazinesi zayıf öğrenciler için kitap okuma egzersizleri yaptırılır. Evet kitap okumanın birçok faydasından biri de budur. Ancak çocuk kelimelerle daha haşır neşir olması için hikaye yazma, günlük tutma, kelime oyunu oynama gibi etkinlikler de yapılabilir.
Mutfakta yemek yaparken "içeriye geç ve ben yemeği hazırlayana kadar televizyon seyret" sözcükleri çoğu evde yankılanır ancak mutfakta suyun kaynamasını seyreden bir çocuğa siz fen dersini sevdirebilirsiniz. Çocuğun bunu gözlemleyerek tecrübe etmesi başıboş bir şekilde televizyon kanalları arasında dolaşmasından yeğdir.
Düzenli ve planlı okul eğitiminin üzerine ilgi duydukları, merak ettikleri, sizlerin rehberliğinde dokunup teneffüs edebildikleri öğretileri çok daha kalıcı bir şekilde hafızalarına yerleştiren çocukların; sizlerin tüm plansız eğitmelerinizi dahi beyinlerine çivi gibi çakabileceklerinden bahsediyorum. Belki Illıch'in birçok düşüncesine katılmama rağmen okul da gereksizdir diyemem ama emin olduğum bir şey var ki o da ebeveynlerin sevgi ve ilgisiyle merak ettiklerini çok daha verimli öğrenebilen çocukların varlığıdır. Bu bilgiler ışığında söyleyebileceğim son söz yetiştirdiğiniz çocukların sizlerin her hareketini kopyaladıklarının bilinci içinde davranışlarımıza daha fazla dikkat etmemiz gerektiğidir.
Yorumlar