Çocuklarda Soyut ve Somut Düşünme
Ebeveyn olanlar daha iyi bilir. Çocuklar her yıl hatta her ay, her hafta gözle görülür şekilde büyüyorlar, gelişiyorlar. Elbette zekalarını kullanma düzeyleri, tecrübeleri de onların yaşadıkları dünyada her an yenileniyor. Böylelikle bizlerin çocukları daha iyi anlama, onlarla anlaşma, onların düzeyine uygun cevaplar verme adına her an kendimizi yenilememiz, bu farkındalığa sahip olmamız gerekir.
Bugün çocuklarda somut ve soyut düşünmeden bahsetmek istiyorum. Normal şartlarda normal öğrenme düzeyine ve zekaya sahip bir çocuk yaklaşık 11 yaşına kadar soyut düşünemez ve bu dönem onun için somut düşünme dönemidir.
Yani diyelim ki çocuğumuz 11yaş altı ve biz onun somut düşündüğünü biliyoruz. Peki ona nasıl yaklaşalım? Neleri anlar, neleri anlamaz? Anlamadığı noktalarda ona nasıl yol gösterelim?...
Bu yaşlardaki çocuk sevgiyi tanımlayamaz. Ona göre sevgi annenin onunla oyun oynaması, yemek yapması, anneyle kıyafet seçmek, babayla sohbet etmek, babanın kitap okuması olabilir. Çocuk elle tutulur bir davranış görmek ister. Gördüğüne inanır. Sadece sevdiğini söyleyip, çocuğu ile vakit geçirmeyen ebeveynler ilgisiz ebeveyn olarak adlandırılır. Çocukları da sevgiye inanmaz. (ilgisiz aile ile ilgili başka bir yazımda bu konuyu daha da açacağım.)
Yine bu yaşlardaki çocuk Allah'ı görmediği için -haşa- inanmakta zorluk çeker, algılayamaz. Hatta şekil olarak düşünmek ister. Bu konuda aileye bir çok soru sorar. Bu noktada çocuklara " Allah'ı eğer çok sevap kazanırsak görebileceğimizi, çiçekleri, bitkileri, hayvanları onun yarattığını, insanın bunları yaratamayacağını" ifade edebiliriz.
Günlük hayatta en çok yaptığımız yanlışlardan biri ise, nefret, sevgi, duygu, hayal, hedef, niyet gibi kelimeleri ifade ederken yeterince somut kelimeler seçmememizdir. Günlük konuşmalarımızda farkında olmadan çocukların anlamını bilmedikleri kelimeleri kullanabiliriz.( bu sakıncalı değil, kelime dağarcıkları gelişir) Soru sorma özgüveni gelişmiş bir çocuk bilmediği kelimelerin anlamını sorar. işte bu anda doğru kelimeler kullanmak gerekir.
Örneğin hedef kelimesini ele alalım. çocuk size hedef kelimesinin anlamını sorduğunda, siz eşinizin iş yerindeki hedefini anlatırsanız çocuk anlamaz. Anlayabileceğine dair umudu da azalır. Bunun yerine şu cümleler daha uygundur: "Hani sen 10'a kadar sayıyorsun, ama 20'ye kadar saymak istiyorsun. İşte 20'ye kadar saymak senin hedefin. Eğer çalışır öğrenir ve sayarsan hedefin gerçek olur." denilebilir.
Soyut düşünmeden daha derinlemesine ayrıca bahsetmek daha uygun olur diye düşünmekle birlikte, somut düşünme için şunları söyleyebiliriz. Çocukların anlayabileceği kelimeler kullanmak, bazı noktalarda henüz anlayamayacağını çok belli etmeden konuşmayı genel detaylar verip ertelemek iletişimi bir nebze de olsa başarıya ulaştırır.
Yarının umut dolu çocuklarını yetiştirmek duasıyla...
Bugün çocuklarda somut ve soyut düşünmeden bahsetmek istiyorum. Normal şartlarda normal öğrenme düzeyine ve zekaya sahip bir çocuk yaklaşık 11 yaşına kadar soyut düşünemez ve bu dönem onun için somut düşünme dönemidir.
Yani diyelim ki çocuğumuz 11yaş altı ve biz onun somut düşündüğünü biliyoruz. Peki ona nasıl yaklaşalım? Neleri anlar, neleri anlamaz? Anlamadığı noktalarda ona nasıl yol gösterelim?...
Bu yaşlardaki çocuk sevgiyi tanımlayamaz. Ona göre sevgi annenin onunla oyun oynaması, yemek yapması, anneyle kıyafet seçmek, babayla sohbet etmek, babanın kitap okuması olabilir. Çocuk elle tutulur bir davranış görmek ister. Gördüğüne inanır. Sadece sevdiğini söyleyip, çocuğu ile vakit geçirmeyen ebeveynler ilgisiz ebeveyn olarak adlandırılır. Çocukları da sevgiye inanmaz. (ilgisiz aile ile ilgili başka bir yazımda bu konuyu daha da açacağım.)
Yine bu yaşlardaki çocuk Allah'ı görmediği için -haşa- inanmakta zorluk çeker, algılayamaz. Hatta şekil olarak düşünmek ister. Bu konuda aileye bir çok soru sorar. Bu noktada çocuklara " Allah'ı eğer çok sevap kazanırsak görebileceğimizi, çiçekleri, bitkileri, hayvanları onun yarattığını, insanın bunları yaratamayacağını" ifade edebiliriz.
Günlük hayatta en çok yaptığımız yanlışlardan biri ise, nefret, sevgi, duygu, hayal, hedef, niyet gibi kelimeleri ifade ederken yeterince somut kelimeler seçmememizdir. Günlük konuşmalarımızda farkında olmadan çocukların anlamını bilmedikleri kelimeleri kullanabiliriz.( bu sakıncalı değil, kelime dağarcıkları gelişir) Soru sorma özgüveni gelişmiş bir çocuk bilmediği kelimelerin anlamını sorar. işte bu anda doğru kelimeler kullanmak gerekir.
Örneğin hedef kelimesini ele alalım. çocuk size hedef kelimesinin anlamını sorduğunda, siz eşinizin iş yerindeki hedefini anlatırsanız çocuk anlamaz. Anlayabileceğine dair umudu da azalır. Bunun yerine şu cümleler daha uygundur: "Hani sen 10'a kadar sayıyorsun, ama 20'ye kadar saymak istiyorsun. İşte 20'ye kadar saymak senin hedefin. Eğer çalışır öğrenir ve sayarsan hedefin gerçek olur." denilebilir.
Soyut düşünmeden daha derinlemesine ayrıca bahsetmek daha uygun olur diye düşünmekle birlikte, somut düşünme için şunları söyleyebiliriz. Çocukların anlayabileceği kelimeler kullanmak, bazı noktalarda henüz anlayamayacağını çok belli etmeden konuşmayı genel detaylar verip ertelemek iletişimi bir nebze de olsa başarıya ulaştırır.
Yarının umut dolu çocuklarını yetiştirmek duasıyla...
Yorumlar